Σε ό,τι αφορά το ελληνικό ενδιαφέρον, η συνθήκη του Βερολίνου μιλούσε αόριστα για συνοριακή διόρθωση ανάμεσα στην Ελλάδα και την Οθωμανική Αυτοκρατορία, που υλοποιήθηκε μετά από μακρές διαπραγματεύσεις το 1881 με την παράδοση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα (χωρίς πόλεμο). Επίσης αποδόθηκε η Κύπρος στη Μεγάλη Βρετανία και αποφασίστηκε η παραχώρηση αυτοδιοίκησης στην Κρήτη, η οποία θα είχε σύνταγμα και αυτονομία τελούμενα υπό την Υψηλή Πύλη. Η περιοχή της Μακεδονίας, παρόλο ότι συνεχίζει να βρίσκεται κάτω από τον Οθωμανικό ζυγό και τη δράση της Βουλγαρικής Εξαρχίας, έχει στο μεγαλύτερο ποσοστό ελληνική συνείδηση! Αυτό ομολογεί και ο γραμματέας της Εξαρχίας στην Κωνσταντινούπολη Σούπωφ, ο οποίος το 1885 δηλώνει ότι «το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας δεν έχει ακόμα αποκρυσταλλωμένη εθνική συνείδηση. Αν η Ευρώπη επέτρεπε στους κατοίκους να εκλέξουν εθνότητα, είμαι βέβαιος ότι η πλειονότητα αυτών θα ξέφευγε από τα χέρια μας. Οι κάτοικοι είναι έτοιμοι να δηλώσουν ότι δεν είναι Βούλγαροι, ότι αναγνωρίζουν το Πατριαρχείο και προτιμούν τα ελληνικά σχολεία και τους Έλληνες καθηγητές». Οι Βούλγαροι όμως επιμένουν και βλέπουν ως ευκαιρία (τη στιγμή που και η Οθωμανική Αυτοκρατορία συνεχώς αποδυναμώνεται) να δημιουργήσουν μια ανεξάρτητη- αυτόνομη Μακεδονία και Θράκη και ύστερα να την προσαρτήσουν (όπως έκαναν και με την Αν. Ρωμυλία). Οι προθέσεις τους φαίνονται στα λόγια ενός από τα – μετέπειτα – ιδρυτικά στελέχη των Κομιτατζήδων (όπως θα δούμε παρακάτω), του Γκότσε Ντέλτσεφ: «Σύντροφοι, δεν βλέπετε ότι τώρα δεν είμαστε σκλάβοι του Οθωμανικού κράτους που καταρρέει, αλλά είμαστε σκλάβοι των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης, με τις οποίες η Τουρκία υπέγραψε πλήρη συνθηκολόγηση στο Βερολίνο. Γι αυτό πρέπει να αγωνιστούμε για αυτονομία της Μακεδονίας και της Θράκης για να τις διαφυλάξουμε ακέραιες ως πρώτο βήμα, για την μελλοντική ένταξή τους στην κοινή βουλγαρική πατρίδα!»

Το 1893 συστάθηκε η BMPO (στα βουλγαρικά) ή ΕΜΕΟ (στα ελληνικά σήμαινε Εσωτερική Μακεδονο-Αδριανουπολίτικη Επαναστατική Οργάνωση). Από το όνομα φαίνονται και οι σκοποί της δημιουργίας αυτής της μυστικής αυτονομιστικής οργάνωσης (κομιτάτο) των Βουλγάρων, η οποία δραστηριοποιήθηκε με ένοπλο αγώνα από τα τέλη του 19ου αιώνα στην περιοχή των Βαλκανίων και κυρίως στη Μακεδονία. Αρχικός στόχος της φέρεται πως ήταν η απελευθέρωση των χριστιανικών πληθυσμών της Μακεδονίας και της περιοχής της Αδριανούπολης από τον οθωμανικό ζυγό και η θέσπιση αυτόνομου καθεστώτος, που πιθανόν μελλοντικά να οδηγούσε και σε ένωση αυτών των περιοχών με τη Βουλγαρία, καθώς και η διατήρηση της βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας. Το σύνθημα της οργάνωσης ήταν “Η Μακεδονία στους Μακεδόνες” και τονιζόταν ότι οι χριστιανικές εθνότητες θα συνεργάζονταν για την αποκήρυξη του παρηκμασμένου και καταπιεστικού οθωμανικού ζυγού, κάτι που θα οδηγούσε σε μια αυτόνομη Μακεδονία. Οι ένοπλοι αντάρτες του βουλγαρικού κομιτάτου, οι Κομιτατζήδες, αρχικά συγκροτούνται από εξαρχικούς. Στη συνέχεια όμως προσχωρούν και μερικοί πατριαρχικοί που – είτε οικειοθελώς, είτε με τη βία, είτε επειδή εξαπατήθηκαν – αλλάζουν στρατόπεδο και στρέφονται κατά των ιδίων των οικογενειών τους, υπηρετώντας τους σκοπούς της Βουλγαρίας. Ο αρχικός αγώνας των Βουλγάρων κατά των Οθωμανών μετατρέπεται σε μάχη με τους Έλληνες για το ποιος θα επικρατήσει στη Μακεδονία! Οι εξαρχικοί που έχουν βουλγαρική συνείδηση ή οι πατριαρχικοί που έχουν ελληνική; Δολοφονούνται ιερείς, μοναχοί, προεστοί και δάσκαλοι που είναι εμπόδια των βουλγάρικων επιδιώξεων. Λεηλατούνται και καίγονται ναοί και μονές και ιερά κειμήλια φεύγουν στην Βουλγαρία. Σφαγιάζεται ο άμαχος γηγενής πληθυσμός από συγγενικά πρόσωπα, τα οποίοι θέλουν τον εκβουλγαρισμό της γενέτειρας γης, της Μακεδονίας!

Λειβαδίτης Κωνσταντίνος